Πέφτουν οι κομματικές γραμμές στην αυτοδιοίκηση. Γράφει ο Ηλίας Βαλάρης

Ο αυτοδιοικητικός εκλογικός νόμος, παρ’ όλο που κατάργησε την απλή αναλογική που ταλάνισε τις διοικήσεις την τρέχουσα περίοδο, σε πλείστες περιπτώσεις λόγω της κακής χρήσης κι εκμετάλλευσης από τις αντιπολιτεύσεις, έβαλε νέες δυσκολίες στους υποψηφίους, με προεξέχουσα αυτή του μεγάλου αριθμού υποψηφίων που χρειάζεται η κάθε κίνηση για να μπορεί να κατέλθει στον εκλογικό στίβο.
Βέβαια, το σκεπτικό ήταν η όσο το δυνατόν καλύτερη εκπροσώπηση των τοπικών κοινωνιών, ακόμα και του μικρότερου χωριού, κάτι που γίνεται άμεσα αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι για τον πρώτο βαθμό της αυτοδιοίκησης.
Στην πραγματικότητα ο νόμος επαναφέρει εμμέσως τη σημασία της κοινότητας και του… κοινοτάρχη, μια έννοια που με τους πειραματισμούς που έγιναν όλα τα προηγούμενα χρόνια κοντεύουμε να τη ξεχάσουμε, ενώ πολλοί την αναπολούν ως την ικανότερη σχέση μεταξύ αναγκών του κάθε τόπου και της αποτελεσματικότητας.
Κι αν οι υποψήφιοι όλο το προηγούμενο διάστημα βασανίζονταν να βρουν και να κατεβάσουν τον αναγκαίο έστω αριθμό υποψηφίων για να συστήσουν το συνδυασμό τους, χωρίς κανείς ουσιαστικά να το καταλάβει προέκυψε μια εξαιρετική υπηρεσία προς όφελος της πραγματικής αυτοδιοικητικής λειτουργίας.
Η αναγκαιότητα της εύρεσης μεγάλου αριθμού υποψηφίων και ιδιαίτερα σε επίπεδο τοπικών συμβουλίων, διέρρηξε στην ουσία τα πολιτικά και πολύ περισσότερο τα κομματικά στερεότυπα, οδηγώντας σε μια άνευ προηγουμένου κινητικότητα στελεχών και προσώπων, που υπό άλλες προϋποθέσεις, πόσο μάλλον σε άλλες εποχές, θα ήταν σχεδόν αδιανόητη, ή και επικριτέα.
Θα μπορούσαμε να πούμε, πως η αναγκαιότητα ταυτίστηκε με τις νέες συνθήκες που επικρατούν στη νέα μας πολιτική πραγματικότητα, ιδίως μετά τις απανωτές κρίσεις και την πρωτόγνωρη περιπέτεια με την πανδημία και πλέον παράγει νέα δεδομένα στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι.
Κομματικές ταυτότητες, σημαίες, πολιτικές αγκυλώσεις, μετερίζια και χαρακώματα, παρ’ όλο που ακόμα λειτουργούν δείχνουν να υποχωρούν ραγδαία, εξ ανάγκης σε πρώτο επίπεδο, αλλά όπως όλα δείχνουν ως μια απάντηση της κοινωνίας που κουράστηκε από τον κομματικό στραγγαλισμό.
Η αυτοδιοίκηση δείχνει να παίρνει τις αναπνοές που χρειάζεται σε μια περίοδο, που η ίδια η κυβέρνηση επωφελήθηκε αυτής της ραγδαίας αλλαγής των πολιτικών κι εκλογικών συμπεριφορών, ανεξάρτητα αν στην περίπτωση των Περιφερειακών εκλογών επιδιώκει να κρατήσει τους κομματικούς χαρακτήρες της μάχης, για άλλους λόγους, που όμως δεν βαραίνουν σε καμία περίπτωση τις δημοτικές διαδικασίες.
Η αλήθεια είναι πως από την κομματική εντολή και τα μαντριά που επικαλούνταν ο αείμνηστος Αβέρωφ, περάσαμε σε μια νέα πραγματικότητα, που τα χαρακτηριστικά της είναι περισσότερο ρεαλιστικά, όπως για παράδειγμα η αποτελεσματικότητα και η συνέπεια λόγου κι έργου που μπορεί να εγγυηθεί ένας υποψήφιος.
Άλλωστε σε μια εποχή που οι πολίτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν διαπιστώσει πόσο ακριβά έχουν πληρώσει την αφέλεια των παλιών «καλών εποχών», είναι λογικό να καταγράφεται η στροφή στα κριτήρια και τα πλαίσια που κρίνουν και επιλέγουν τις διοικήσεις του μέλλοντος.
Το είδαμε μάλιστα να συμβαίνει και με τις βουλευτικές εκλογές, όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε τη ΝΔ στο επόμενο επίπεδο της πολιτικής, απαντώντας στα θέλω της κοινωνίας κατακτώντας μια συντριπτική νίκη έναντι των αντιπάλων του, με εκείνους να περιορίζονται στην εσωστρεφή παραζάλη των κομματικών τους αγκυλώσεων.
Εξ ανάγκης ή ως μια πρώτη ένδειξη αλλαγής δεδομένων οι κομματικές γραμμές σε επίπεδο αυτοδιοίκησης δείχνουν πως πέφτουν και πλέον η κινητικότητα με αιτία είναι γεγονός. Επικρίσεις θα προκύψουν, αντιδράσεις θα υπάρξουν, γκρίνιες και αναθέματα θ’ ακουστούν, όμως η πραγματικότητα είναι δεδομένη και θα διαμορφώσει μια νέα γραμμή πολιτικής ταυτότητας, αν μη τι άλλο δικαιολογώντας και το μόνιμο αίτημα για ακομμάτιστη (το δυνατό περισσότερο) τοπική αυτοδιοίκηση.
Μένει να δούμε βέβαια, πόσο καλά θα λειτουργήσει και τι αποτελέσματα θα προκύψουν για να κριθεί αν είναι πετυχημένο μοντέλο, ή μια ακόμα παραλλαγή της απελπισμένης πολιτικής μας συνθήκης!