Σαν σήμερα το βράδυ η Κέρκυρα έχασε την ψυχή της. Γράφει ο Σπύρος Ρίκος

Σαν σήμερα το βράδυ, 80 χρόνια πριν ξημερώνοντας του Σταυρού, η πόλη της Κέρκυρας, «πέθανε», στον βομβαρδισμό με εμπρηστικές βόμβες που εξαπέλυσαν οι Γερμανοί. Εκείνο το φρικτό βράδυ, η πόλης της Κέρκυρας έχασε την ψυχή της, χωρίς ίχνος υπερβολής. Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1943 όταν πια έσβησαν οι φλόγες και έπεσε η στάχτη στα συντρίμμια των σπιτιών, η πόλη της Κέρκυρας δεν ήταν η ίδια. Βεβαίως στην πορεία βοήθησαν και οι μετέπειτα δημοτικές αρχές με τα λάθη τους, όπως στη περίπτωση του Δημοτικού Θεάτρου και της Ανουντσιάτα, που διασώθηκε το καμπαναριό, μετά τις αντιδράσεις στα σχέδια της τότε Δημοτικής αρχής να το κατεδαφίσει. Δυστυχώς δεν σώθηκε το ιστορικό μοναστήρι.

Στις «στάχτες» θάφτηκε ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας του τόπου μας, της ιδιαίτερης και ξεχωριστής ομορφιάς της πόλης με την αρχιτεκτονική της ιδιαιτερότητα, πολιτιστικοί θησαυροί εξαϋλώθηκαν, η πόλη «ακρωτηριάστηκε». Ότι απέμεινε, απλά θύμιζε την παλιά Κέρκυρα και με την πάροδο του χρόνου, οι παρεμβάσεις για την ανοικοδόμηση της νέας πόλης, δημιούργησαν εικόνα… ερμαφρόδιτη. Στις στάχτες χάθηκαν πανέμορφες γειτονιές που προσέδιδαν στην πόλη μας αυτή την ευρωπαϊκή αύρα η οποία ξεθώριασε. Γειτονιές με πανέμορφες κατοικίες όπως στην οδό Ζαμπέλη ή στην Εβραϊκή και αλλού.

Οι πιο παλιοί Κερκυραίοι οι πάνω από 45 ετών, σίγουρα θυμόμαστε τα ερείπια της Ιονίου Ακαδημίας, η οποία ανακατασκευάστηκε αρχές της δεκαετίας του 90, θυμόμαστε τα ερείπια τα ερείπια της Τράπεζας της Ελλάδος, η ανακατασκευή της οποίας ολοκληρώθηκε γύρω στο 1970, τα ερείπια της Εκκλησίας των Αγίων πατέρων, που επίσης ολοκληρώθηκε η ανακατασκευή στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ενώ υπάρχουν ακόμα χαίνουσες πληγές στην Εβραϊκή, στο Καμπιέλο και σε άλλες περιοχές.

Θεωρώ ότι στις 13 προς 14 Σεπτεμβρίου του 1943 γράφτηκε η πιο μαύρη σελίδα της ιστορίας της πόλης μας, η οποία όμως δεν αξιολογήθηκε από καμία μέχρι σήμερα δημοτική αρχή. Και από εδώ ξεκινά το νήμα για την αναγέννηση της Κέρκυρας, αν όντως το επιθυμούμε. Η πόλη πρέπει να ξανακερδίσει, να ξαναβρεί την ψυχή της. Μόνο τότε θα έχει μέλλον. Ο μεγάλος δάσκαλος Ουμπέρτο Εκο λέει ότι «πρέπει να καλλιεργήσουμε τη μνήμη μας» και προσθέτω ότι πάνω στη μνήμη θα μπορέσει να εδραιωθεί, να διαμορφωθεί η συλλογική συνείδηση, βασική προϋπόθεση της ύπαρξης των ατόμων και των συλλογικοτήτων. Χωρίς μνήμη και χωρίς συλλογική συνείδηση, καμία κοινότητα δεν έχει μέλλον. Τουλάχιστον το μέλλον που οραματίζεται να έχει και να είναι αντίστοιχο με το παρελθόν της. Και το παρελθόν της Κέρκυρας, ήταν λαμπρό. Χωρίς «μνήμη» δεν μπορεί να λειτουργήσει ούτε ο υπολογιστής ή το κινητό τηλέφωνο, που έχετε τώρα μπροστά σας και διαβάζετε αυτές τις γραμμές.

Όπως λέει ο Ουμπέρτο Εκο στη ζωή ερχόμαστε όπως μπαίνουμε σε μια κινηματογραφική αίθουσα για να παρακολουθήσουμε μια ταινία, ενώ αυτή έχει ξεκινήσει. Αν κάποιος δεν σου «ψιθυρίσει» την υπόθεση της ταινίας, τι έχει συμβεί μέχρι την στιγμή που μπήκες στην αίθουσα, δύσκολα θα καταλάβεις την υπόθεση ή θα βγάλεις λανθασμένα συμπεράσματα.

Γι’ αυτό λοιπόν κάνω έκκληση στην αυριανή δημοτική αρχή να καλύψει το κενό που έχουν αφήσει οι προηγούμενες δημοτικές αρχές και να θεσμοθετήσει σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και τα πολιτιστικά σωματεία και πνευματικά σωματεία της πόλης, ετήσιες διήμερες πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και επιστημονικές εκδηλώσεις.

Το 2009, τελευταίο έτος της Δημαρχίας Μικάλεφ, με μια ομάδα φίλων είχαμε διοργανώσει με αφορμή αυτή την μαύρη επέτειο, εκδήλωση για την συγκέντρωση υπογραφών για την αναστήλωση της «Ανουντσιάτας». Είχε έρθει και ο ίδιος ο Δήμαρχος και αρκετός κόσμος. Μάλιστα θυμάμαι την ίδια ώρα γινόταν πορεία του Κ.Κ.Ε και οι συγκεντρωμένοι στην δική μας εκδήλωση ήταν πολλαπλάσιοι. Στη συνέχεια κάναμε πορεία προς το Γερμανικό προξενείο, όπου τοιχοκολλήσαμε μια διαμαρτυρία ζητώντας αποζημιώσεις για τις θηριωδίες των Ναζί.

Κάθε χρόνο το βράδυ της 13ης Σεπτέμβρη θα πρέπει ένα ανθρώπινο «ποτάμι» να διαπερνά  τα σημεία που επλήγησαν από τις εμπρηστικές βόμβες των Ναζί και μετά να γίνονται εκδηλώσεις στις διάφορες γειτονιές. Μια εκδήλωση η οποία να μην εμπνέεται από αισθήματα μισαλλοδοξίας, αλλά από αισθήματα που πηγάζουν και στηρίζονται στις αρχές και στις αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού για ειρήνη και συναδέλφωση των λαών. Και γι’ αυτό θα πρέπει στη πρώτη σειρά της πορείας μαζί με τη Δημοτική αρχή να βρίσκεται και ο πρέσβης της Γερμανίας στη χώρα μας και στις εκδηλώσεις να προσκαλούνται πολιτιστικά σωματεία από τη Γερμανία. Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι θα απεμπολήσουμε το δικαίωμα μας να διεκδικήσουμε τις Γερμανικές αποζημιώσεις και πολύ κακώς που δεν το έχουμε πράξει.

Ίσως ακούγεται και να φαίνεται κοινότυπο αλλά, λαός που δεν γνωρίζει ή ξεχνάει την ιστορία του δεν έχει μέλλον. Αυτό έχει διδάξει η ζωή.