Στέγη στο Περιθώριο: Το Άλυτο Ζήτημα Στέγασης για Εκπαιδευτικούς, Γιατρούς και Φοιτητές στα Τουριστικά Νησιά. Γράφει ο Σπύρος Ρίκος

Στε Κέρκυρα βρέθηκαν σήμερα 4 μέλη του Δ.Σ της ΔΟΕ όπου συζήτησαν με τον Περιφερειάρχη και με Δημάρχους το οξύ στεγαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι συνάδελφοι τους. Όχι βέβαια μόνο οι συνάδελφοι τους το ίδιο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν και γιατροί και νοσηλευτές και είναι ένας από τους λόγους που δεν επιλέγουν την Κέρκυρα, αλλά και φοιτητές. Οι εκπαιδευτικοί έμειναν ικανοποιημένοι από την καλή πρόθεση που έδειξε ο Περιφερειάρχης αλλά και οι Δήμαρχοι. Όμως κατά την άποψη μου, η αυτοδιοίκηση υποχρηματοδοτημένη και υποστελεχωμένη, χωρίς την καταλυτική βοήθεια του κράτους και της σημερινής κυβέρνησης δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα.

Τα τελευταία χρόνια, οι καταγγελίες εκπαιδευτικών και υγειονομικών που τοποθετούνται σε νησιά όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος, η Κέρκυρα, η Ρόδος ή η Πάρος έχουν αυξηθεί. Πολλοί αρνούνται να αναλάβουν υπηρεσία, όχι από απροθυμία, αλλά επειδή αδυνατούν να βρουν σπίτι σε προσιτή τιμή ή ακόμα και οποιαδήποτε διαθέσιμη κατοικία.

Η τουριστική ανάπτυξη οδήγησε σε έκρηξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb, περιορίζοντας δραστικά τα διαθέσιμα ακίνητα για μακροχρόνια ενοικίαση. Τα ενοίκια σε πολλά νησιά ξεπερνούν κατά πολύ το ύψος των αποδοχών ενός αναπληρωτή δασκάλου ή ενός αγροτικού γιατρού.

Την ίδια ώρα, οι φοιτητές σε Πανεπιστήμια των νησιών (όπως το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ή το Ιόνιο Πανεπιστήμιο) αντιμετωπίζουν δυσανάλογες δυσκολίες στην εύρεση στέγης — σε αρκετές περιπτώσεις, οι οικογένειες αναγκάζονται να πληρώνουν ποσά που ανταγωνίζονται τις τουριστικές περιόδους.

Μερικά από τα μέτρα που έχουν ληφθεί: Παροχή δωρεάν στέγασης σε γιατρούς από Υγειονομικές Περιφέρειες (π.χ. Σποράδες). Οικονομικά επιδόματα στέγασης σε αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, που συχνά όμως δεν επαρκούν. Προτάσεις Πρυτάνεων για χρήση δημοτικών/εκκλησιαστικών ακινήτων ως φοιτητικές εστίες ή ενοικιαζόμενοι χώροι. Αναζητήσεις προσωρινών λύσεων, όπως η ενοικίαση ξενοδοχειακών μονάδων κατά την εκτός σεζόν περίοδο. Ωστόσο, τα μέτρα αυτά δεν αρκούν, είναι αποσπασματικά, προσωρινά και συχνά αφήνουν εκτός μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων.

Υπάρχει λύση;

Η απάντηση είναι: ναι, αλλά απαιτείται συνδυασμός πολιτικής βούλησης, πόρων και συνεργασίας.

7 προτάσεις για μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση:

Δημιουργία κατοικιών για δημόσιους υπαλλήλους μέσω κατασκευής ή αξιοποίησης δημοτικών και κρατικών ακινήτων. Ενίσχυση επιδομάτων στέγασης με βάση τα ενοίκια της περιοχής και όχι οριζόντια. Συνεργασία με τουριστικά καταλύματα για σταθερές μισθώσεις σε μη τουριστικές περιόδους. Ανέγερση φοιτητικών εστιών με επιτάχυνση αδειοδοτήσεων και έργων. Αξιοποίηση ανενεργών κτιρίων (εκκλησιαστικά, δημοτικά, στρατιωτικά κ.λπ.). Θεσμικό πλαίσιο για έλεγχο βραχυχρόνιων μισθώσεων, τουλάχιστον σε ζώνες κρίσιμης ανάγκης (π.χ. γύρω από σχολεία και νοσοκομεία). Κίνητρα παραμονής όπως φοροαπαλλαγές, επιπλέον μισθολογικά επιδόματα και διευκολύνσεις στη μετακίνηση.

Γιατί είναι κρίσιμο;

Όταν ένας δάσκαλος δεν μπορεί να βρει σπίτι, τα σχολεία μένουν κλειστά. Όταν ένας φοιτητής δεν μπορεί να μείνει στο νησί, το Πανεπιστήμιο υποβαθμίζεται. Όταν δεν υπάρχουν γιατροί, η υγεία των κατοίκων και των τουριστών κινδυνεύει. Το στεγαστικό πρόβλημα στα τουριστικά νησιά δεν είναι απλώς κοινωνικό — είναι στρατηγικό. Αφορά τη συνοχή των τοπικών κοινωνιών, τη δυνατότητα ανάπτυξης τους και τη διατήρηση βασικών λειτουργιών του κράτους. Η επίλυση του στεγαστικού ζητήματος δεν μπορεί να γίνει με ημίμετρα και προσωρινές παραχωρήσεις. Απαιτεί: Μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Δέσμευση πόρων. Πολιτική συνεννόηση και τόλμη. Συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τους ιδιοκτήτες.

Η στέγαση των ανθρώπων που στηρίζουν την εκπαίδευση, την υγεία και την ανάπτυξη των νησιών μας είναι όχι μόνο ζήτημα δικαιοσύνης — αλλά και προτεραιότητας για ένα βιώσιμο μέλλον.