ΜΛ- ΚΚΕ: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες (ΑΠΕ) ή Βιομηχανικές ΑΠΕ (ΒΑΠΕ); Αιολικά Πάρκα ή Αιολικά Εργοστάσια ;

Η δημιουργία βιομηχανικών «πάρκων» ανεμογεννητριών (Α/Γ) προϋποθέτει την καταστροφή ολόκληρων περιοχών, σε τέτοια κλίμακα που καθιστά τα περιβαλλοντικά τους «πλεονεκτήματα»… αμφιλεγόμενα.

Στο όνομα της «πράσινης ανάπτυξης» θυσιάζονται οι τελευταίοι εναπομείναντες «άγριοι» τόποι, μέρη όπου μέχρι τώρα είχαν αφεθεί από τους επιχειρηματικούς ομίλους λίγο πολύ «στην ησυχία τους». Κορυφές ψηλών βουνών, βραχονησίδες, λόφοι και νησιωτικοί αγριότοποι. Πρόκειται δηλαδή για τα τελευταία εναπομείναντα ενδιαιτήματα της άγριας ζωής και των δασών, συμπεριλαμβανομένων πάρα πολλών απειλούμενων ειδών.

Οι 18.500 Α/Γ που έχουν τοποθετηθεί σε περιοχές «Natura», σε ύψη πάνω από 2.000μ (Άγραφα, Περιστέρι κλπ.), συμβάλλουν στην απώλεια της τοπικής ταυτότητας (Κυκλάδες, Τήνος, κ.α.) και της ιστορίας (Νιάλα, Άγραφα, Μουργκάνα κλπ.), όταν μάλιστα η διεθνής βιβλιογραφία επιτρέπει μέχρι 1.000μ. και στην ΕΕ δεν επιτρέπεται η εγκατάστασή τους σε τέτοιες περιοχές και σε υψόμετρο πάνω από 700μ!

Το χαρακτηριστικό της διασποράς και της εκτεταμένης εξάπλωσης των Α/Γ τις καθιστά πολύ μεγαλύτερες απειλές για τη βιοποικιλότητα από τις παραδοσιακές μορφές παραγωγής ενέργειας, όπως οι λιθάνθρακες.

1. Μπορεί τεχνικά η ίδια η παραγωγή ρεύματος από Α/Γ να μην είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για το περιβάλλον, ωστόσο τόσο η εγκατάσταση των αιολικών εργοστασίων όσο και η κατασκευή των Α/Γ έχουν ιδιαίτερα καταστροφικές συνέπειες.

α. Οι βιομηχανικού τύπου Α/Γ απαιτούν ισοπέδωση του εδάφους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ανατίναξη ή ισοπέδωση με εκσκαφείς, των κορυφών των βουνών, αποψίλωση τεράστιων εκτάσεων σε αλπικά λιβάδια και σε πανέμορφα δάση, σε επικλινή εδάφη, για να περνούν οχήματα μήκους δεκάδων μέτρων (στροφές), ισοπεδώνοντας βουνοκορφές και τσιμεντώνοντας κορυφές.

β. Για να φτάσουν όλες αυτές οι πελώριες κατασκευές (κάποιες υπερβαίνουν τα 200 μ. ύψος), χρειάζεται η διάνοιξη καινούριων και πλατιών δρόμων στις πρωτύτερα απάτητες κορυφές σε υψόμετρα κοντά στα 2.000μ. Ένας δρόμος δε σημαίνει απλά το κόψιμο κάποιων δέντρων. Ο δρόμος και ειδικά οι τεράστιοι δρόμοι που απαιτούνται για τα μηχανήματα βαρέως τύπου και τα υλικά των Α/Γ, κόβει μια φυσική περιοχή στα δυο. Για πολλά άγρια ζώα ο ζωτικός τους χώρος μειώνεται σχεδόν στο μισό και το ίδιο ισχύει – σε μικρότερο βαθμό – και για πολλά φυτικά είδη. Δε μιλάμε για χωματόδρομους υλοτόμων ή μικρούς δασικούς δρόμους που διασχίζονται από ζώα, αλλά για ατελείωτα χιλιόμετρα λεωφόρων, που συχνά θα αποτελέσουν και ένα πρώτο βήμα για την περαιτέρω άλωση του τόπου με κερδοσκοπικές δραστηριότητες.

γ. Οι εκσκαφές και το μπετόν για τη θεμελίωσή τους είναι γιγαντιαίες. Η κάθε μια Α/Γ χρειάζεται έκταση 2 στρέμματα (μισό γήπεδο ποδοσφαίρου), 600-800 κυβικά μέτρα μπετόν η κάθε βάση, με ύψος γεννήτριας που φτάνει συνήθως τα 130-170 μέτρα). Συχνά τοποθετούνται δεκάδες σε κάθε διαλυμένη κορυφή και έτσι επιφέρουν μια τεράστια αλλοίωση του ανάγλυφου του τοπίου ανεπιστρεπτί.

δ. Τα προϊόντα εκσκαφής (μπάζα) που προκύπτουν από την ανέγερση των Α/Γ και τη διάνοιξη των δρόμων, αποθέτονται απευθείας στο ίδιο το βουνό, προκαλώντας σάρες, μόλυνση και αισθητική υποβάθμιση. Η γύρω περιοχή μετατρέπεται σε εργοτάξιο με συρματοπλέγματα, μπετόν και παραχωμένα μπάζα παντού. Ιδανικό τοπίο για να αποτελέσει και το νεκροταφείο των γιγάντιων κατασκευών από χάλυβα. Οι Α/Γ παύουν να είναι αποδοτικές μετά από 15-20 χρόνια και η εμπειρία δείχνει ότι η ανακύκλωση, ειδικά σε τέτοια υψόμετρα, είναι οικονομικά ασύμφορη, και έτσι αφήνονται μισογκρεμισμένες να τραυματίζουν το τοπίο για πάντα.

2. α. Κατά τη λειτουργία της η Α/Γ μπορεί πράγματι να μην επιβαρύνει το περιβάλλον με κατάλοιπα. Το επιβαρύνει όμως με τόνους ορυκτελαίων (τα πτερύγια χρειάζονται συχνή λίπανση) καθώς και με αέρια θερμοκηπίου (το ψυκτικό sf6) καθώς και με χιλιάδες θανάτους πουλιών – πολλά εκ των οποίων απειλούμενα – όπως και εντόμων, οι απώλειες των οποίων μετρούνται σε χιλιάδες τόνους.

β. Η ηχητική ρύπανση των Α/Γ είναι και αυτή ένας σημαντικός παράγοντας, καθώς διαταράσσει την αναπαραγωγή του άγριου πληθυσμού, ενώ εφόσον χωροθετείται πλησίον οικισμών (που σε κάποιες περιπτώσεις έχει συμβεί και αυτό π.χ. Λεύκτρα Βοιωτίας), έχει και σοβαρές συνέπειες για τους κοντινούς ανθρώπινους πληθυσμούς (οι αγχώδεις εκδηλώσεις και οι διαταραχές ύπνου αποτελούν δυο από τα κοινά συμπτώματα).

γ. Παράλληλα, η λειτουργία των ελίκων φαίνεται να προκαλεί αλλοιώσεις στο μικροκλίμα της περιοχής.

δ. Οι Α/Γ επίσης μπορεί να συμβάλλουν την αύξηση των δασικών πυρκαγιών – τόσο μέσω της διάσχισης των δασών από καλώδια και πυλώνες υψηλής τάσης, όσο και από το ότι προσελκύουν κεραυνούς.

Αυτά είναι μόνο μερικά από αυτά που έχουν συμβεί με την εγκατάσταση των πρώτων ΒΑΠΕ στη χώρα μας, με πρόσθετα σοβαρά μειονεκτήματα:

• Η ενέργεια τους δεν αποθηκεύεται, όση περισσεύει πάει χαμένη, αποδίδουν μόνο όταν ό αέρας είναι 3-8 μπωφόρ, έχουν ζωή μόνο 15-20 χρόνια, πολλές είναι μεταχειρισμένες και έρχονται από τη Γερμανία.

• Δύσκολα ή ποτέ δεν ανακυκλώνονται.

Ενδεικτικά μια Α/Γ των 3MW, απαιτεί 300 τόνους χάλυβα, 7 τόνους χαλκού, αλουμινίου και συνθετικών υλικών. Οι δύο μαγνήτες που υπάρχουν στην κεφαλή της πτερωτής αποτελούνται από σπάνιες γαίες, νεοδύμιο και δυσπρόσιο. Μια Α/Γ 3 MW περιέχει περίπου 600 κιλά σπάνιων γαιών (το 85% των αποθεμάτων υπάρχουν στην Κίνα- άλλη πηγή ενεργειακής εξάρτησης).

Επίσης και η ίδια η εξόρυξη ή η κατασκευή των υλικών των Α/Γ προκαλούν τεράστιες οικολογικές καταστροφές. Ειδικά όσον αφορά τις σπάνιες γαίες, απαιτούνται τεράστιες εκσκαφές, για ορισμένες από τις οποίες, οι απαιτούμενες διαδικασίες εξόρυξης είναι ιδιαίτερα τοξικές, όπως και η κατασκευή των σύνθετων υλικών, για την οποία απαιτούνται βιομηχανικές μέθοδοι με μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Τα ορυκτά αυτά, ενισχυμένα με ρητίνες πλαστικά, καθώς και αμίαντο έχουν και ραδιενεργά απόβλητα.

Με εξαίρεση τον χαλκό και το αλουμίνιο – που και αυτά στα δυσπρόσιτα βουνά σπάνια ανασύρονται προς ανακύκλωση – τα περισσότερα υλικά των Α/Γ δεν ανακυκλώνονται. Μένουν λοιπόν για πάντα εκεί, μολύνοντας το υπέδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα ανεπανόρθωτα. Αλλά και σε πιο χαμηλά υψόμετρα, η ταφή των πτερυγίων σε ειδικούς χώρους, αποτελεί πρόβλημα εδώ και πολλά χρόνια, καθώς έχουμε να κάνουμε με χιλιάδες τόνους πτερυγίων ετησίως. Τα υαλονήματα των πτερυγίων αποτελούν ένα ταχέως αυξανόμενο περιβαλλοντικό πρόβλημα.

Ταυτόχρονα πρέπει να αναφερθούν:

1. Οι αθρόες επιδοτήσεις για την εγκατάσταση ΑΠΕ, αποτελούν χρηματοδότηση των βιομηχανιών του κλάδου από τους λαούς της Ευρώπης και τον ελληνικό λαό (μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ πληρώνουμε 1,5 δισ. ακριβότερο ρεύμα για να «υποστηρίξουμε» την παραγωγή από ΑΠΕ).

2. Οι ΑΠΕ, λόγω της φύσης τους, δεν μπορούν – στις σημερινές συνθήκες – να αποτελέσουν τη βάση παραγωγής ενέργειας για καμία χώρα, πολύ περισσότερο όταν η ίδια δεν διαθέτει τέτοιες τεχνολογίες, όπως η Ελλάδα. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η παραγωγή του σταθερού ρεύματος που έχει ανάγκη το δίκτυο, απαιτείται η ύπαρξη μονάδων βάσης και μονάδων αιχμής. Με τις μονάδες βάσης ηλεκτροδοτούμαστε όλο το 24ωρο, ενώ οι μονάδες αιχμής χρησιμοποιούνται, όταν η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη. Οι Α/Γ λόγω του απρόβλεπτου ρεύματος, που παράγουν, δεν μπορούν να λειτουργήσουν ούτε ως μονάδες βάσης, ούτε ως μονάδες αιχμής, παράγουν ρεύμα στοχαστικό και μη προβλέψιμο. Η αστάθεια που παρουσιάζουν στην παραγωγή (π. χ. εξάρτηση από τον αέρα) ή η μικρή τους απόδοση, στην καλύτερη περίπτωση, τις καθιστά μέχρι σήμερα συμπληρωματικές δομές σε μια παραγωγή «ενέργειας βάσεως» από θερμικές μονάδες.

Πρόσφατα ο κ. Μυτιληναίος, εκπρόσωπος του ομώνυμου Ομίλου, που δραστηριοποιείται και στον τομέα αυτό, μεταξύ άλλων δήλωσε: «…οι ανανεώσιμες πηγές έχουν «στοχαστικότητα», δεν είναι δηλαδή σε θέση να προσφέρουν συνεχή ομαλή λειτουργία, εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες, είτε πρόκειται για φωτοβολταϊκά είτε για αιολικά… Το πρόβλημα αυτό, θα λυθεί όταν αναπτυχθεί η τεχνολογία συσσωρευτών μεγάλης χωρητικότητας για αποθήκευση της ενέργειας. Δυστυχώς, απέχουμε ακόμη αρκετά χρόνια από αυτές τις τεχνολογίες…».

3. Επιπλέον, οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα, με το αζημίωτο για τους «επενδυτές» του κλάδου, απαιτούν συνεχώς την αντικατάσταση του παλιού εξοπλισμού με νέο, διαμορφώνοντας ένα υπέρογκο κόστος για τα θύματα της «πράσινης» επέλασης.

Αντί λοιπόν, σε αυτή την φάση, να επιλέγονται λύσεις με ουσιαστικό περιβαλλοντικό όφελος και με μικρότερη ενεργειακή εξάρτηση, (π. χ. φίλτρα στις καμινάδες των λιγνιτικών σταθμών κλπ., που σημαίνει κάποιο κόστος για τις μονοπωλιακές εταιρείες εκμετάλλευσης), επιλέγεται η λύση των ΑΠΕ, με σκοπό και στόχο τη νέα και μεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου, στα πλαίσια του ανταγωνισμού της στριμωγμένης στις νέες συνθήκες «πράσινης φράξιας» (ΕΕ, Γερμανία, Γαλλία), με την περίφημη «λέσχη του άνθρακα» (ΗΠΑ, Ρωσία, χώρες του ΟΠΕΚ).