Δοθηκε τέλος στις θεωρίες συνωμοσίας; του Γ. Ρεβύθη

Τα πορίσματα των καθηγητών Τσακιρίδη και Καρώνη δίνουν τέλος στις θεωρίες συνωμοσίας για την τραγωδία στα Τέμπη;

Περιμέναμε με αγωνία και μεγάλο ενδιαφέρον και τελικά δημοσιεύτηκαν τα πορίσματα των καθηγητών Τσακιρίδη και Καρώνη του ΕΜΠ που τους είχαν ανατεθεί κατόπιν εντολής του Εφέτη Ανακριτή . Δημοσιεύτηκαν, έστω και καθυστερημένα και όλοι οι ορθολογικά σκεπτόμενοι, νομίζαμε ότι έφτασε η ώρα, για να θέσουν επιστημονικά, τεκμηριωμένα και ψύχραιμα ένα τέλος στο χάος των θεωριών συνωμοσίας. Να βάλουν τάξη εκεί που κυριάρχησε για μήνες το ψέμα, η φαντασιοπληξία και ο πολιτικός λαϊκισμός.

Δημοσιεύτηκαν τα πορίσματα, αλλά δυστυχώς παραμένει το ερώτημα: Μπορούν τέτοια πορίσματα να σβήσουν τις φωτιές που άναψε η παραπληροφόρηση που κυριάρχησε το προηγούμενο διάστημα;

Μα, το πρόβλημα της κοινωνίας μας δεν είναι πια η έλλειψη πληροφόρησης. Δοξα τω Θεό υπάρχουν πολλές πηγές πληροφόρησης. Ισως περισσότερες απο όσες χρειαζόμαστε. Το πρόβλημα μας είναι η προτίμηση στην παραπληροφόρηση και στα τρολ. Είναι η βαθιά και επικίνδυνη δυσανεξία που έχουμε στον ορθολογισμό, η οποία έχει ποτίσει ένα μεγάλο κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας, που προτιμά να πιστεύει πως «εξαφανίστηκαν βαγόνια» ή πως «ο αριθμός των νεκρών είναι μεγαλύτερος» από όσους δίνει το επίσημο κράτος, επειδή αυτός ο αριθμός των νεκρών «δεν κολλάει» με όσα ακούει στις ειδήσεις.
Και, αυτή η ίδια κοινωνία είναι που την ίδια στιγμή, φωνάζει για διαφάνεια και δικαιοσύνη.

Και όταν φτάνει η ώρα και η αλήθεια του παρουσιάζεται, δεν την αναγνωρίζει. Την απορρίπτει, την υπονομεύει, την λοιδορεί. Διότι είναι λιγότερο συναρπαστική από την “εναλλακτική αφήγηση” των τηλεπλασιέ της δυσπιστίας. Ποιος άλλωστε θέλει την πεζή, κουραστική επιστημονική αλήθεια, όταν μπορεί να έχει ένα εύπεπτο αφήγημα τρόμου, εξαφάνισης και σκευωρίας;

Η ευθύνη βέβαια δεν είναι μόνο σε εκείνους που διακινούν τις ανοησίες. Είναι και σε εκείνους που τις καταναλώνουν. Που τις αναπαράγουν. Που τις νομιμοποιούν και τις επιβραβεύουν, είτε με την ψήφο τους, είτε με τα κλικ τους, είτε με τη σιωπή τους. Που αποθεώνουν τον «αντισυστημικό» επειδή τους λέει αυτό που θέλουν να ακούσουν, και απορρίπτουν τον ειδικό τον επιστήμονα επειδή δεν τους χαϊδεύει τα αυτιά.

Νόμιζα πως μετά την μεγάλη οικονομική κρίση που περάσαμε μάθαμε. Πως η Ελληνική κοινωνία έγινε πιο ώριμη. Νόμιζα πώς κατανοησαμε οτι αν η κοινωνία δεν μάθει να περνά από φίλτρο τα fake news, αν δεν μάθει να ξεχωρίζει το γεγονός από το φαντασιακό, τότε δεν υπάρχει ούτε δικαιοσύνη ούτε πρόοδος. Μόνο οπισθοδρόμηση, μισαλλοδοξία και τελικά κοινωνική διάλυση.

Τα πορίσματα έκαναν τη δουλειά τους. Το ερώτημα είναι: μπορούμε εμείς να κάνουμε τη δική μας δουλεια; Να σταθούμε απέναντι στο ψέμα, όσο βολικό κι αν είναι;

Κατανοούμε οτι τα fake news δεν φυτρώνουν μόνα τους αλλα τα ποτίζει η ζήτηση; Κι εδώ υπάρχει αφθονία. Εδώ δεν χρειάζεται να αποδείξεις, αρκεί να ψιθυρίσεις. Δεν χρειάζεται να εξηγήσεις, αρκεί να κατηγορήσεις. Η σοβαρότητα θεωρείται ύποπτη, η ανοησία γίνεται “εναλλακτική φωνή”.

Και το χειρότερο; Αυτούς τους τύπους, τους επαγγελματίες της ψευτιάς, τους τηλεεμπόρους των επιστολών και του παραλογισμού, η κοινωνία δεν τους απομονώνει. Τους ανταμείβει. Τους ψηφίζει. Τους ανεβάζει στα πάνελ, τους κάνει influencers, τους στέλνει στη Βουλή η την Ευρωβουλή. Τους δίνει φωνή, εξουσία, νομιμοποίηση.

Κι όταν η αλήθεια τελικά εμφανίζεται, με τη μορφή ενός τεκμηριωμένου πορίσματος, η ψεκασμένη κοινωνία δεν την αγκαλιάζει. Την λοιδορεί. Την θεωρεί «στημένη. Στον φαντασιακό τους κόσμο παραμένει η εικόνα, ότι το κράτος «έκρυψε 3 βαγόνια» και «οι νεκροί είναι πολλοί περισσότεροι αλλά δεν τους λένε».

Και έτσι ακόμα και το πένθος γίνεται για τα κομματικά επιτελεία εργαλείο παραπληροφόρησης. Εργαλείο για την άγρα ψήφων…