Η Ασπίδα της Δημοκρατίας: Σεβασμός στην Αξιοπρέπεια των Πολιτών.Γράφει ο Σπύρος Άνδρεϊτς

https://www.amazon.com/stores/Spyros%20Andreits/author/B0CD2LHNRT

Δημοκρατικό κράτος δεν είναι απλώς ένα σύνολο θεσμών και νόμων. Στην ουσία του, είναι μια άγρυπνη ασπίδα που υψώνεται για να προστατεύσει τον αδύναμο από τον ισχυρό, τον ευάλωτο από τον καταπιεστή. Και προπάντων, είναι εκείνο το κράτος που θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα την υπεράσπιση της απαραβίαστης αξιοπρέπειας κάθε πολίτη, κάθε ανθρώπου, απέναντι στη σκληρότητα και την αυθαιρεσία ενός σημαντικού αριθμού δημόσιων λειτουργών.

Οι κρατικοί υπάλληλοι, οι οποίοι κατέχουν θέσεις εξουσίας και διαχειρίζονται την κρατική μηχανή, φέρουν μια βαρύτατη ευθύνη. Η άσκηση των καθηκόντων τους δεν μπορεί να είναι μια απλή διεκπεραίωση γραφειοκρατικών διαδικασιών. Απαιτείται κάτι βαθύτερο, κάτι που πηγάζει από την ίδια τη φύση της δημοκρατίας: ένα ανεπίληπτο δημοκρατικό ήθος. Αυτοί οι ισοβίως εξασφαλισμένοι λειτουργοί, που πληρώνονται από τους φόρους των πολιτών και υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, οφείλουν να επιδεικνύουν αδιαπραγμάτευτο σεβασμό και γνήσια ευπρέπεια. Όχι μόνο προς εκείνους που κατέχουν δύναμη και επιρροή, αλλά κυρίως προς τους πιο αφανείς, τους πιο “αλαμπείς” πολίτες, αυτούς που συχνά αισθάνονται αόρατοι και ανυπεράσπιστοι απέναντι στην κρατική εξουσία.

Η εικόνα του δημόσιου υπαλλήλου που αντιμετωπίζει τον πολίτη με απάθεια, αλαζονεία ή ακόμη και σκαιότητα, αποτελεί μια βαθιά πληγή στην καρδιά της δημοκρατίας. Κάθε τέτοιο περιστατικό υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, δημιουργεί αισθήματα αδικίας και ενισχύει την πεποίθηση ότι ο νόμος δεν είναι ίσος για όλους. Η αίσθηση ότι η κρατική εξουσία μπορεί να ασκηθεί με τρόπο αυθαίρετο και καταπιεστικό, ιδίως εις βάρος των πιο αδύναμων, διαβρώνει τα θεμέλια της κοινωνικής συνοχής και υπονομεύει την ίδια την αξία της δημοκρατίας.

Η δημοκρατία δεν μπορεί να είναι επιλεκτική στην προστασία της αξιοπρέπειας. Δεν μπορεί να κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε ισχυρούς και αδύναμους, σε γνωστούς και αφανείς. Η αξιοπρέπεια είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα που ανήκει σε κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από την κοινωνική του θέση, την οικονομική του κατάσταση ή την επιρροή του. Και ο ρόλος του δημοκρατικού κράτους είναι να διασφαλίσει ότι αυτό το δικαίωμα γίνεται σεβαστό από όλους, και πρωτίστως από τους δικούς του λειτουργούς.

Η εκπαίδευση και η διαρκής επιμόρφωση των δημοσίων υπαλλήλων σε θέματα δημοκρατικού ήθους, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεοντολογίας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά επιτακτική ανάγκη. Πρέπει να καλλιεργηθεί μια κουλτούρα σεβασμού και ευγένειας, όπου ο δημόσιος λειτουργός αντιλαμβάνεται τον ρόλο του ως υπηρέτη του πολίτη και όχι ως φορέα τυραννικής κυριαρχίας. Η λογοδοσία και η αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών αυθαιρεσίας και παράχρησης εξουσίας είναι επίσης κρίσιμες για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την εμπέδωση ενός κράτους δικαίου που σέβεται την αξιοπρέπεια κάθε πολίτη.

Επιπλέον, η κοινωνία στο σύνολό της έχει έναν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει. Η επαγρύπνηση των πολιτών, η ελεύθερη έκφραση και η καταγγελία περιστατικών αυθαιρεσίας αποτελούν ζωτικής σημασίας μηχανισμούς ελέγχου της κρατικής εξουσίας. Η δημιουργία ανεξάρτητων φορέων προστασίας των δικαιωμάτων του πολίτη και η ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη προάσπιση της αξιοπρέπειας και στην αποτροπή φαινομένων κρατικής βαναυσότητας.

Η δημοκρατία δεν είναι ένα στατικό σύστημα, αλλά μια διαρκής προσπάθεια για την βελτίωση της κοινωνικής συμβίωσης και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η υπεράσπιση της αξιοπρέπειας του κάθε πολίτη, ιδίως των πιο αδύναμων και αφανών, και η διασφάλιση ότι οι κρατικοί λειτουργοί ασκούν τα καθήκοντά τους με σεβασμό και ευγένεια, αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αρχές ενός πραγματικά δημοκρατικού κράτους. Μόνο όταν αυτές οι αρχές γίνουν καθημερινή και αυτονόητη πράξη, τότε η δημοκρατία θα μπορέσει να δικαιώσει πλήρως τον ρόλο της ως ασπίδα προστασίας για κάθε μέλος της κοινωνίας.

Σε έναν κόσμο όπου οι ανισότητες και η αδικία εξακολουθούν να υφίστανται, η ανάγκη για ένα κράτος που στέκεται στο πλευρό των ανίσχυρων και υπερασπίζεται την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ. Η μάχη για μια δημοκρατία που δεν κάνει διακρίσεις και που σέβεται την ανθρώπινη υπόσταση σε κάθε της έκφανση είναι μια διαρκής μάχη, αλλά και μια μάχη που αξίζει να δοθεί με όλες μας τις δυνάμεις. Διότι σε αυτή τη μάχη διακυβεύεται η ίδια η ουσία της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας.