Κτηματολόγιο: Τι θα συμβεί σε όσους δεν υποβάλουν δήλωση – Ο ρόλος της Διαμεσολάβησης
Στενεύουν τα περιθώρια για τους ιδιοκτήτες που δεν έχουν ακόμη υποβάλει δήλωση στο Κτηματολόγιο, καθώς στις 30 Νοεμβρίου 2024 λήγει η προθεσμία, ενώ όπως έχει διαμηνύσει η ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν αναμένεται να δοθεί παράταση.
Ιδιοκτήτες σε περιοχές όπου εξακολουθεί να τρέχει η κτηματογράφηση έχουν μια τελευταία ευκαιρία να δηλώσουν τα ακίνητά τους προκειμένου να αποφύγουν μελλοντική ταλαιπωρία σε περίπτωση που θέλουν να αξιοποιήσουν την περιουσία τους. Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, οι αδήλωτες ιδιοκτησίες είναι χιλιάδες, ενώ μεγάλος είναι και ο αριθμός και των «αγνώστου ιδιοκτήτη». Πολίτες που δεν έχουν προλάβει να δηλώσουν το ακίνητό τους όσο «έτρεχε» η κτηματογράφηση στην περιοχή τους (όπως είναι γνωστό κάθε περιοχή είχε τις δικές τις προθεσμίες και βρισκόταν σε διαφορετική φάση) αλλά και όσοι δεν προλάβουν την προθεσμία στο τέλος Νοεμβρίου δεν θα έχουν τη δυνατότητα να το πουλήσουν ή να το μεταβιβάσουν μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες διαδικασίες, οι οποίες είναι περίπλοκες, χρονοβόρες και δαπανηρές, ενώ μπορεί να απαιτηθεί να καταφύγουν και στα δικαστήρια.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, το τοπίο δεν είναι ξεκάθαρο όσον αφορά στα πρόστιμα και στις κυρώσεις (το ίδιο το Κτηματολόγιο αναφέρει ότι «προβλέπεται επιβολή προστίμου που σύντομα θα θεσμοθετηθεί). Για τις περιπτώσεις όπου δεν υποβληθούν δηλώσεις ή που οριστικοποιηθούν οι πρώτες εγγραφές και υπάρχουν σφάλματα, φαίνεται ότι υπάρχει νομοθετικό κενό. Προφανώς, αναμένεται ότι θα υπάρξει πρόβλεψη (είτε με πρόστιμο, είτε μέσω της δικαστικής οδού ή άλλων τρόπων) προκειμένου τα συγκεκριμένα ακίνητα να μην χαρακτηρίζονται επ’ αόριστον ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» ή να μην παραμένουν σε ομηρία και να μην μπορούν να μεταβιβαστούν σε περίπτωση σφάλματος.
Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα, οι επαγγελματίες του χώρου (δικηγόροι και συμβολαιογράφοι), προκειμένου να αποφευχθούν οι δικαστικές διαμάχες, ζητούν να προχωρήσει άμεσα το υπουργείο με τη Διαμεσολάβηση και στο θέμα του Κτηματολογίου. Και αυτό επειδή, σύμφωνα με πληροφορίες, ενώ έχουν προσληφθεί δικηγόροι, στην πράξη δεν εφαρμόζεται και παραμένει ουσιαστικά ανενεργή. Μάλιστα, οι επαγγελματίες του κλάδου έχουν επανειλημμένως επισημάνει ότι με τη Διαμεσολάβηση τα θέματα θα λύνονταν μέσα σε διάστημα ενός έτους αντί για τις πολυετείς διαδικασίες που θα απαιτούσε η δικαστική οδός ενώ ταυτόχρονα θα αποσυμφορηθεί και η Δικαιοσύνη.
Πώς υποβάλλεται η δήλωση στο Κτηματολόγιο
Η δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο υποβάλλεται είτε στο Γραφείο Κτηματογράφησης είτε ηλεκτρονικά αφού έχουν σκαναριστεί τα απαραίτητα έγγραφα ενώ δεν μπορεί να γίνει πλέον ταχυδρομική υποβολή της δήλωσης. Όλα τα έντυπα και δικαιολογητικά είναι διαθέσιμα στα Γραφεία Κτηματογράφησης και στο διαδικτυακό χώρο της Ελληνικό Κτηματολόγιο, www.ktimatologio.gr. Πιο συγκεκριμένα, απαιτούνται τα έντυπα δήλωσης Δ1/Δ2 καθώς και συνοδευτικά (κατά περίπτωση) έγγραφα όπως:
Για τα φυσικά πρόσωπα:
Συμπληρωμένη και νόμιμα υπογεγραμμένη Δήλωση του Ν. 2308/1995
Τίτλοι ιδιοκτησίας και έγγραφα που τεκμηριώνουν τα δικαιώματα σε ακίνητα (π.χ. συμβόλαια, δικαστικές αποφάσεις, διοικητικές πράξεις κλπ και τα πιστοποιητικά μεταγραφής τους)
Απλό φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας (Δ.Α.Τ) ή του διαβατηρίου (Δ.Δ.)του δικαιούχου και αποδεικτικό έγγραφο (σε απλό φωτοαντίγραφο) που να αποδεικνύει τον ΑΦΜ (π.χ. εκκαθαριστικό σημείωμα εφορίας, αποδεικτικό απόδοσης ΑΦΜ ή λογαριασμό ΔΕΗ, ΟΤΕ).
Για κάθε εγγραπτέο δικαίωμα που δηλώνεται στο Κτηματολόγιο καταβάλλεται από τον δηλούντα πάγιο τέλος κτηματογράφησης. Το τέλος αυτό ορίζεται ανά δικαίωμα σε 35 ευρώ για κύριο χώρο (διαμέρισμα, κατάστημα, οικόπεδο με κτίσμα, αδόμητο οικόπεδο, αγροτεμάχιο κλπ) και σε 20 ευρώ για βοηθητικούς χώρους (χώρο στάθμευσης ή αποθήκη) που αποτελούν αυτοτελείς οριζόντιες ιδιοκτησίες (όταν ορίζεται στο συμβόλαιο για αυτούς τους χώρους ποσοστό συγκυριότητας επί του γεωτεμαχίου και δεν περιγράφονται σε αυτό ως παρακολουθήματα διηρημένων ιδιοκτησιών) Στις αγροτικές περιοχές (δηλαδή στα εκτός σχεδίου και εκτός ορίου οικισμών) τα φυσικά πρόσωπα που έχουν εγγραπτέα δικαιώματα (κυριότητας ή δουλείας) παραπάνω από δύο εντός του ίδιου προ-Καποδιστριακού ΟΤΑ, καταβάλλουν πάγια τέλη για δυο μόνο εγγραπτέα δικαιώματα, ανεξαρτήτως του συνολικού αριθμού αυτών.
Όταν υπάρχουν περισσότεροι από έναν δικαιούχοι, οι συγκύριοι επί του ακινήτου υποχρεούνται σε δήλωση ιδιοκτησίας κατά το ποσοστό τους και καταβάλουν ο καθένας το πάγιο τέλος κτηματογράφησης.
Παράταση της προθεσμίας διόρθωσης αρχικών εγγραφών
Η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο λήγει στις 30 Νοεμβρίου 2024, ενώ η ίδια προθεσμία ίσχυε μέχρι πρότινος και για τη διόρθωση των αρχικών κτηματολογικών εγγραφών. Ωστόσο, ύστερα από εισήγηση της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, η προθεσμία για την διόρθωση των αρχικών εγγραφών αναμένεται να πάρει παράταση.
Πρόκειται για περιοχές στην Αττική, στον Πειραιά, στην Δυτική Μακεδονία, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, στη Στερεά Ελλάδα, στα νησιά του Ιονίου, στη Δυτική Ελλάδα, στην Ήπειρο, στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλία, στην Κεντρική Μακεδονία, στην Πελοπόννησο, στις Κυκλάδες, στο Βόρειο Αιγαίο και στην Κρήτη. Εκεί πλέον η καταληκτική αυτή ημερομηνία αναμένεται να μετατεθεί χρονικά και οι πολίτες θα λάβουν νέα ενημέρωση για την περιοχή τους.