«ΟΙ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ» της Κέρκυρας μέσα από τον φακό του Γιώργου Τατάκη.

Λίγα λόγια από το Δήμαρχο Βόρειας Κέρκυρας Γιώργο Μαχειμάρη:

“Αγαπητοί μου,

Ανάμεσα στις πάμπολλες καθημερινές αποκαλύψεις-καλές ή κακές- , υπάρχουν και κάποιες που σε «ακινητοποιούν». Σε αιχμαλωτίζουν και σε κάνουν να τους αποδόσεις το βλέμμα και λίγο από το χρόνο σου. Σε κάνουν να ρίξεις μια ματιά διαφορετική σε όσα έχεις κοιτάξει πολλές φορές αλλά μπορεί να μην έχεις “δει”.

Διατρέχοντας λοιπόν σε ανύποπτο χρόνο το διαδίκτυο , ήρθα αντιμέτωπος –και θέλω να το μοιραστώ μαζί σας-με κάτι που με συγκίνησε και που αφορά στην παράδοση και στη σύγχρονη δημιουργία.
Είδα λοιπόν, -πρόσφατα-δωρικές φωτογραφίες, σχολαστικά σκηνοθετημένες, με έλεγχο και της παραμικρής λεπτομέρειας , ασπρόμαυρες, με Κερκυραίες ενδεδυμένες τις παραδοσιακές κερκυραϊκές φορεσιές πλαισιωμένες με τόπους γενέθλιους, αγαπημένους, χώρους οικείους, χωρίς σύγχρονες παρεμβάσεις. Το πρώτο που νοιώθεις είναι συγκίνηση. … Και μετά επιβεβαιώνεις πως μακριά από τα έντονα φώτα, ζυμώνονται οι παραδόσεις μας και τα έθιμα που μοιράζονται.
Η φωτογραφική δουλειά φέρει το όνομα Γιώργος Τατάκης… Ένα σύγχρονο βλέμμα στο μέλλον, με αποσκευή τις παρακαταθήκες από το παρελθόν. Κι ένα πάγωμα του στιγμιαίου που διεγείρει τη φαντασία και διηγείται ιστορίες.
Αντί λοιπόν να ψάξω στο διαδίκτυο περισσότερες πληροφορίες, αισθάνθηκα την ανάγκη να επικοινωνήσω μαζί του…. Να καταλάβω –στην εποχή της ισοπέδωσης και των εκπτώσεων –την κινητήρια δύναμη που τον ώθησε –έναν νέο άνθρωπο-να εξυμνήσει με τόση σχολαστικότητα κι επιμονή την ελληνική παραδοσιακή ενδυμασία που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, με την κάθε μια από αυτές να εκπέμπει κι ένα μήνυμα με τα διακριτικά σημάδια κατηγοριοποίησης. Για την οικογενειακή κατάσταση, την κοινωνική και οικονομική θέση του ατόμου που τη φορούσε.
Και ο Γιώργος Τατάκης με ευγένεια μου έδωσε απαντήσεις τις οποίες μοιράζομαι μαζί σας, όπως και το φωτογραφικό αρχείο που αφορά στην Κέρκυρα. Τον ευχαριστώ από καρδιάς και εύχομαι να το συγκινούν πάντα οι άνθρωποι, ο τόπος, τα βιώματα, οι ριζωμένες μνήμες που αποτελούν το βαθύτερο συνδετικό κρίκο μεταξύ των πολιτισμών και λαών . Η κληρονομιά μας, είμαστε μεις. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές του εγχειρήματος.
Α. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΤΑΚΗΣ; ΠΟΙΟ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, όπως και οι γονείς μου. Η καταγωγή μας είναι από την Κερασούντα του Πόντου από τη μεριά της μητέρας μου και από την Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης και την Άνδρο από τη μεριά του πατέρα μου. Έχω σπουδάσει και εργαστεί ως Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, αλλά η αγάπη μου για τη φωτογραφία με έκανε να αλλάξω την επαγγελματική μου διαδρομή το 2015.
Από τότε δημιουργώ φωτογραφικές εικόνες, εμπνευσμένος από την παράδοση στην Ελλάδα, ξεκινώντας με το έργο “Ήθος”, το οποίο αποτελούνταν από φωτογραφικές στιγμές σε παραδοσιακά δρώμενα όπως τα Κοτσαμάνια (Μωμόγεροι) στον Τετράλοφο της Κοζάνης, οι Αράπηδες και οι Αρκούδες στον Βώλακα της Δράμας, το Πάσχα στην Όλυμπο Καρπάθου, στο Καστελλόριζο και στην Πάτμο και πολλά άλλα.
Αργότερα, μετά την πρώτη μου έκθεση στα Μουσεία Μπενάκη και Fragonard στις Κάννες, στράφηκα προς την παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία. Αφού επίσης αποδαιμονοποίησα την σκηνοθετημένη φωτογραφία, γεννήθηκε το έργο “Καρυάτις”. Σε αυτό, σκηνοθετώ πλήρως τις φωτογραφίες, ενώ συνεχίζω να συνεργάζομαι με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την ακαδημαϊκή τεκμηρίωση των φορεσιών που παρουσιάζονται. Οι Καρυάτιδες έχουν ήδη αποσπάσει 16 διεθνή βραβεία και οδεύουν προς την ολοκλήρωσή τους, οπότε και θα μπορούν να παρουσιαστούν με τη μορφή εκθέσεων, βιβλίων κ.λπ.
Το όραμά μου είναι σχετικά απλό. Αυτό που θα ήθελα είναι να συνεχίσω να έχω τη δυνατότητα να φωτογραφίζω. Έχω πολλές ιδέες για επόμενα έργα και αυτό που θα με ευχαριστούσε περισσότερο θα ήταν να μπορέσω να τις υλοποιήσω.
1. Τι σας ώθησε στο εγχείρημα φωτογραφικής αποτύπωσης του παρελθόντος και της παράδοσης στον ελλαδικό χώρο είτε αυτό αφορά στην ενδυμασία, είτε στα έθιμα, είτε στην αρχιτεκτονική χώρου, χωριού κ.λπ.
Ανέκαθεν είχα ενδιαφέρον για την παράδοση της Ελλάδας, είτε αυτή είχε να κάνει με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική σε διάφορα σημεία της περιφέρειας είτε με τους ανθρώπους και τα έθιμά τους. Επίσης οι περιγραφές των γονιών μου και των παππούδων μου από εποχές της παλιάς Αθήνας, μου είχαν δημιουργήσει έναν φαντασιακό κόσμο τον οποίο θα ήθελα να παρουσιάσω με κάποιον τρόπο. Ίσως αυτός να είναι και ένας λόγος που οι φωτογραφίες μου παρουσιάζονται κατά μία έννοια ως άχρονες. Τέλος, λόγω της πενταετούς απουσίας μου στο Ην. Βασίλειο, δημιουργήθηκε μια έντονη νοσταλγία για κάθε τι το ελληνικό και τη μοναδικότητά του, γεγονός το οποίο ισχυροποίησε την ανάγκη μου να ταξιδέψω σε όλη την Ελλάδα.
Έτσι ξεκίνησα με το πρώτο μου έργο. Ήταν περισσότερο η ανάγκη μου να ταξιδέψω σε όλη την Ελλάδα και να γνωρίσω τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Η φωτογραφία ήταν το πιο κατάλληλο μέσο για να καταγράφω στιγμές τις οποίες μπορούσα να κρατήσω μαζί μου ως αναμνηστικό, γιατί είναι ένα μέσο σύντομο έναντι της ζωγραφικής με την οποία έχω επίσης ασχοληθεί.
Η εξέλιξη αυτής της πορείας οδήγησε στο σημερινό αποτέλεσμα.
2. Γιατί τα φωτογραφικά “κλικ” είναι ασπρόμαυρα;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό. Καταρχάς, στη συνείδηση μου, η φωτογραφία ως τέχνη είναι γενικά ασπρόμαυρη. Όταν φαντάζομαι μία έκθεση φωτογραφίας, οι εικόνες είναι πάντα ασπρόμαυρες. Επίσης, μελετώντας παλαιότερους φωτογράφους, η δουλειά που έμεινε περισσότερο χαραγμένη στο μυαλό μου και ταίριαζε με τις προτιμήσεις μου ήταν ασπρόμαυρη, όπως αυτή του H.C. Bresson, Josef Koudelka και Κων/νου Μάνου, των τριών ας πούμε ηρώων μου στη φωτογραφία. Ακόμη και στη ζωγραφική, προτιμούσα πάντα το ελεύθερο σχέδιο με κάρβουνο έναντι της ζωγραφικής με χρώμα. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία τέλος εισάγει την έννοια του σουρεαλισμού, μία ποιότητα που μου είναι ιδιαιτέρως αγαπητή, προβάλλει πιο έντονα τις φόρμες και τη γεωμετρία του κάδρου, στοιχεία στα οποία δίνω ιδιαίτερη βάση και κάνει το θεατή να συμμετέχει κατά μία έννοια στην εμπειρία αφού ο καθένας μπορεί να τοποθετήσει τα χρώματα χρησιμοποιώντας τη φαντασία του.
3. Τι σημαίνει αντοχή στο χρόνο όσον αφορά στα παραπάνω;
Όπως προανέφερα, οι φωτογραφίες μου προσπαθώ να κάνω είναι άχρονες, με την έννοια ότι ο θεατής δεν μπορεί να προσδιορίσει την χρονική περίοδο της δημιουργίας των. Ο στόχος που έχω όταν δημιουργώ μία εικόνα είναι να αντέχει στο χρόνο. Θα ήθελα κάποιος που βλέπει την φωτογραφία μετά από 200 χρόνια να την βρίσκει ακόμη ενδιαφέρουσα και τις έννοιες της επίκαιρες.
4. Ποια η σημασία για σας, της παράδοσης;
Η παράδοση κάθε τόπου είναι στοιχείο πολύ σημαντικό κατά την άποψή μου, αφού χαρακτηρίζουν τον τόπο και τον καθιστούν διαφορετικό από τους άλλους, προσδίδοντας του μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Είναι δηλαδή η πεμπτουσία της ιδιοσυγκρασίας των ανθρώπων του. Η παράδοση είναι ένα στοιχείο που βοηθά την αποφυγή της μονοτονίας στη ζωή μας, από την ομοιογένεια της παγκοσμιοποίησης. Φανταστείτε κάθε μέρος που επισκεπτόμασταν να ήταν ίδιο με τα άλλα, οι συμπεριφορές των ανθρώπων ίδιες, όλα τα μαγαζιά και εστιατόρια υποκαταστήματα μεγάλων αλυσίδων και τελικά τόποι όπου θα έτρωγες τα ίδια φαγητά, θα έπινες τα ίδια ποτά και θα διασκέδαζες με την ίδια μουσική. Τελικά, δεν θα υπήρχε κανένα νόημα να μετακινηθείς από τη γειτονιά σου.
5. Τι σημαίνει η διάκριση που λάβατε;
Κάθε διάκριση με βοηθά προς τον στόχο μου, ο οποίος είναι να έχω τη δυνατότητα να συνεχίζω να φωτογραφίζω. Παρότι δεν έχω ιδιαίτερο ενδιαφέρον να συμμετέχω σε διαγωνισμούς, τα 16 φετινά διεθνή βραβεία έκαναν γνωστή τη δουλειά μου σε ένα ευρύτερο κοινό και τελικά έμμεσα μου έφεραν συνεργασίες με τις οποίες θα έχω τη δυνατότητα να δημιουργήσω περισσότερο έργο.
6. Πως η δουλειά σας διαχέεται σε εσωτερικό και εξωτερικό. Που συμβάλλει …ποιούς τομείς ευνοεί;
Η δουλειά μου προωθείται μέσω των συνεργατών μου, όπως το πρακτορείο INSTITUTE με γραφεία στο Ην. Βασίλειο και τις Ην. Πολιτείες για τα Μ.Μ.Ε., και το Off the Walls Gallery στο Χόλιγουντ για τοποθέτηση τους σε σετ κινηματογραφικών παραγωγών. Έχει παρουσιαστεί σε μέσα όπως οι New York Times, το National Geographic, το LFI της Leica και πολλά άλλα, συμπεριλαμβανομένων όλων σχεδόν των ελληνικών μέσων. Τέλος, το αρχείο μου καθώς επίσης και οι ιδιοκτήτες των αριθμημένων έργων μου φυλάσσονται από τα φωτογραφικά αρχεία του Μ. Μπενάκη, ενώ επίσης τα Μουσεία Fragonard στην Γαλλία και Avant-garde στην Ελβετία κρατούν έργα μου στη μόνιμη συλλογή τους.
Εκτός από το κοινό που ενδιαφέρεται για την τέχνη της φωτογραφίας, οι εικόνες μου χρησιμοποιούνται και για εθνογραφικούς σκοπούς, όπως από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, μέσω του οποίου έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί φωτογραφίες μου ως υποστηρικτικό υλικό σε φακέλους για το αρχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
7. Η αποδοχή / βοήθεια από τους φορείς είναι εκείνη που αρμόζει στο σημαντικό εγχείρημα;
Ανάλογα για ποιους φορείς μιλάμε. Χαίρω ιδιαίτερης αποδοχής και βοήθειας από τους φορείς με τους οποίους συνεργάζομαι για την δημιουργία των φωτογραφιών, όπως τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι, χοροδιδάσκαλοι, τους επιστημονικούς μου συνεργάτες, τα Λύκεια των Ελληνίδων κ.λπ.
Δυστυχώς δεν μπορώ να πω το ίδιο για τους δημόσιους φορείς, οι οποίοι μπορεί μεν να παρουσιάζουν ή να προσφέρουν την αιγίδα τους σε δουλειές που έχουν ήδη παραχθεί, αλλά η γραφειοκρατία και οι χρονοβόρες εσωτερικές τους διαδικασίες, αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα για την προώθηση προτάσεων με τις οποίες θα μπορούσαν να δημιουργηθούν δράσεις ιδιαίτερα επωφελείς για την προβολή της Ελλάδας και της παράδοσής της. Παραμένω αισιόδοξος, ελπίζοντας ότι προϊόντος του χρόνου αυτό θα αλλάξει και ότι οι παραπάνω φορείς θα κάνουν πιο προσβάσιμη την ουσιαστική τους εμπλοκή, χωρίς να αρκούνται μόνο στη λήψη εύσημων.
8. Τι ρόλο παίζει το στήσιμο της φωτογραφίας; τα χέρια, το βλέμμα, η επιλογή του τόπου, του χώρου…
Πρόκειται για τη σκηνοθεσία της φωτογραφίας, άρα πολύ σημαντικό. Η κάθε φωτογραφία αποτελείται από δύο στοιχεία εξίσου σημαντικά: το θέμα και τη σύνθεση του κάδρου. Αυτά τα στοιχεία πρέπει αμφότερα να παρουσιάζουν ενδιαφέρον για να έχουμε μία καλή εικόνα. Η σκηνοθεσία λοιπόν γίνεται με γνώμονα αυτά τα δύο στοιχεία. Ενώ μεγάλο κομμάτι της γίνεται κατά μία έννοια υποσυνείδητα και έχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία μου αλλά και τα προσωπικά μου βιώματα, κάποια άλλα γίνονται συνειδητά. Κατά το ρεπεράζ επιλέγεται ο χώρος της φωτογράφισης, ο οποίος είτε είναι εσωτερικός είτε εξωτερικός, θα πρέπει για μένα να δίνει κάποια στοιχεία του τόπου (ορόσημα, τοπική αρχιτεκτονική κ.λπ). Επίσης, η στάση του σώματος, συμπεριλαμβανομένων όλων των στοιχείων που αναφέρετε θα πρέπει να συνάδει με το θέμα και την εποχή στην οποία αναφέρεται. Όλο το σύνολο θα πρέπει να αποτελεί μία καλαίσθητη σύνθεση για το κάδρο μου.
ΠΟΤΕ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ;
Οκτώβριος 2022
1. Με ποιους συνεργαστήκατε στην Κέρκυρα για την υλοποίηση, επιλογή τόπου; επιλογή των ενδυμασιών της Κέρκυρας -γιατί υπάρχουν παραλλαγές ( σωστά τις έχετε ξεχωρίσει).
Συνεργάστηκα με το Λύκειο Ελληνίδων Κέρκυρας. Η επιλογή του τόπου έγινε με τη βοήθεια του Λυκείου αλλά και δικού μου ρεπεράζ και έγινε αντιστοίχηση με τις παραλλαγές που παρουσιάζονται, που είναι αυτές της Βορείου, Κεντρικής και Νότιας Κέρκυρας.
2. Πως μπορεί να αξιοποιηθεί η δουλειά σας από την τοπική αυτοδιοίκηση;
Θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε σε πολλούς τομείς, όπως στην οργάνωση εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, την έκδοση φωτογραφικών βιβλίων, ή γενικά την χρήση της δουλειάς μου για την προώθηση της παράδοσης της Ελλάδας μέσω διαφημιστικών ποστερ, διαδικτυακών τόπων/πλατφορμών κ.λπ.
3. Μπορούμε να δημοσιεύσουμε κι εμείς τις φωτο που αφορούν στην Κέρκυρα;
Ναι, σας στέλνω τις εικόνες στον φάκελο. Παρακαλώ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: οι εικόνες δεν πρέπει να αλλοιωθούν ή αλλαχθούν με κανέναν τρόπο (κροπάρισμα / αλλαγή διαστάσεων / φίλτρα κ.λπ).
4.Με δεδομένη την εμπειρία σας , αν θεωρείτε οτι κάτι παραπάνω που πρέπει να ειπωθεί.
Αυτήν την περίοδο ετοιμάζω το βιβλίο μου “Όλυμπος – Από την Κάρπαθο στο Βυζάντιο”, το οποίο θα είναι σύντομα διαθέσιμο, ενώ το πρώτο μου βιβλίο είναι ένα δοκίμιο για την τέχνη της φωτογραφίας και κυκλοφορεί ήδη με τίτλο: “Throw away your camera and become a photographer (Πέτα τη μηχανή σου και γίνε φωτογράφος)”. Το βιβλίο είναι διαθέσιμο από το Amazon και σύντομα από τη σελίδα μου https://shoptatakis.com