Η Πρωτομαγιά στα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου

Ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Ρίτσου με αναφορά στην Πρωτομαγιά είναι ο «Επιτάφιος». Το ποίημα γράφτηκε με αφορμή τη δολοφονία του εργάτη Τάσου Τούση κατά τη διάρκεια απεργίας στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο του 1936. Η φωτογραφία της μητέρας του που θρηνεί τον νεκρό γιο της ενέπνευσε τον Ρίτσο να γράψει αυτό το συγκλονιστικό ποίημα. Ένα απόσπασμα:

> Μέρα Μαγιού μού μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω,
άνοιξη, γιε, που αγάπαγες κι ανέβαινες απάνω

Το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε αργότερα από τον Μίκη Θεοδωράκη και έγινε σύμβολο των αγώνων για την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

«Σκοπευτήριο Καισαριανής» (1944)

Άλλο σημαντικό ποίημα του Ρίτσου που σχετίζεται με την Πρωτομαγιά είναι το «Σκοπευτήριο Καισαριανής», γραμμένο με αφορμή την εκτέλεση 200 κομμουνιστών από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής την Πρωτομαγιά του 1944. Το ποίημα αποτίει φόρο τιμής στους εκτελεσθέντες και αποτελεί ύμνο στην αντίσταση και τη θυσία:

> Εδώ πέσαμε. Παιδιά του λαού. Γνωρίζετε γιατί.
Γυμνοί, κατάσαρκα φορώντας τις σημαίες,
-η Ελλάδα τις έρραψε με ουρανό και άσπρο κάμποτο-.
Ακούσατε τις ομοβροντίες στα μυστικόφωτα αττικά χαράματα.
Είδατε τα πουλιά, που πέταξαν αντίθετα στις σφαίρες
αγγίζοντας με τα φτερά τους, τον ανατέλλοντα πυρφόρον.
Είδατε τα παράθυρα της γειτονιάς ν’ ανοίγουνε στο μέλλον.
Εμείς, μερτικό δε ζητήσαμε… Τίποτα… Μόνον
θυμηθείτε το: αν η ελευθερία
δεν βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας,
εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας.

Αυτά τα ποιήματα του Ρίτσου αποτυπώνουν με έντονο συναισθηματισμό και δύναμη τις θυσίες και τους αγώνες του λαού για ελευθερία και δικαιοσύνη, καθιστώντας την ποίησή του διαχρονική και επίκαιρη.