Δεν είναι εργαλεία οι μετανάστες..του Αριστείδη Χατζή

Τις απόψεις μου για το μεταναστευτικό τις γνωρίζετε. Τις έχω διατυπώσει με κάθε ευκαιρία: στα βιβλία μου, στα κείμενά μου, με αναρτήσεις εδώ. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να τις επαναλάβω. Δεν θα αναφερθώ σήμερα σε δικαιώματα, σε πολιτικές και ηθικές αρχές και σε οικονομικές θεωρίες που τεκμηριώνουν το δικαίωμα στη μετανάστευση αλλά και την ηθική υποχρέωση να αντιμετωπίζουμε τα πρόσωπα ως πρόσωπα. Όλα αυτά τα έχω γράψει και ξαναγράψει. Ούτε θα καθίσω (ξανά) να αποδομήσω όλη τη μυθολογία και τη συνωμοσιολογία κατά της μετανάστευσης που συνδέεται με την ακροδεξιά και τον τραμπισμό.* Όχι μόνο γιατί το έχω κάνει αλλά γιατί το κάνουν πολλοί άλλοι και πολύ καλύτερα από μένα. Ούτε καν θα μπω στον πειρασμό να παρατηρήσω πως η χώρα με τον μεγαλύτερο αντισημιτισμό στην Ευρώπη πάσχει ταυτόχρονα και από παρανοϊκή ισλαμοφοβία. Θα συγκρατηθώ και δεν θα σχολιάσω το παράδοξο πως ξενόφοβοι στην Ελλάδα είναι και οι δεξιοί (φοβούνται τους φτωχούς ξένους μετανάστες και πρόσφυγες) και οι αριστεροί (φοβούνται τους πλούσιους ξένους επενδυτές). Αλλά να μην είμαι άδικος, όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού το anti-foreign bias είναι αριστεροδεξιό. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, ούτε ειδική περίπτωση.

Τα αφήνω λοιπόν όλα αυτά κατά μέρος για να τονίσω ένα και μόνο ένα επιχείρημα.

Το νομοσχέδιο για τους μετανάστες ή μάλλον το αντιμεταναστευτικό νομοσχέδιο, όπως το περιγράφουν τα ρεπορτάζ, είναι απλώς ανόητο. Για έναν κυρίως λόγο: διότι τα δημογραφικά δεδομένα είναι τόσο άσχημα που χωρίς μετανάστες το μέλλον μας είναι ζοφερό. Άρα, με το να αποθαρρύνουμε τη μετανάστευση πυροβολάμε το πόδι μας.

Πιθανόν, κάποιος που θέλει να υπερασπιστεί το νομοσχέδιο θα μας έλεγε πως η Ελλάδα δεν είναι αρνητική στους μετανάστες γενικώς, απλώς θέλει να επιλέξει ποιοι θα μπουν και με ποιες προϋποθέσεις και διαδικασίες. Λυπάμαι αλλά that ship has sailed. Κανείς δεν θέλει να έρθει στην Ελλάδα πλέον. Τη βλέπουν περίπου όπως την Τουρκία, ως έναν απαραίτητο σταθμό για να πάνε κάπου καλύτερα. Είμαστε σαν τους ιδιοκτήτες καταστημάτων μέσα στην κρίση που τα μαγαζιά τους έμεναν άδεια για χρόνια και δεν έλεγαν να ρίξουν το ενοίκιο – φαντασιώνονταν πως κάποιο κορόιδο θα βρεθεί να το πληρώσει.

Μια άλλη ανόητη και ρατσιστική αντίρρηση είναι η εξής: γιατί δεν δίνουμε κίνητρα σε Έλληνες (εννοούν βέβαια Χριστιανούς Ορθόδοξους) να κάνουν περισσότερα παιδιά; Επί της ουσίας προτιμώ να μην τη σχολιάσω γιατί θυμώνω και μόνο που το ακούω. Αλλά όσοι έχουν παρόμοιες ιδέες δεν έχουν ιδέα από τη διεθνή εμπειρία. Παρόμοια σχέδια έχουν αποτύχει μακροπρόθεσμα παντού. Η δε δική μας βουτιά υπογεννητικότητας είναι τόσο μεγάλη που το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι κάπως να τη συγκρατήσουμε – αλλά όχι να τη σταματήσουμε.

Βέβαια – για να μην παρεξηγηθώ – δεν είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο υποστηρίζω τη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος μετανάστευσης. Δεν είναι εργαλεία οι μετανάστες, ούτε πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε ως είλωτες που θα μειώσουν το κόστος εργασίας και θα μας λύσουν το συνταξιοδοτικό. Αυτά τα επιχειρήματα τα χρησιμοποιώ επικουρικά και απευθύνονται σε εκείνους που αδυνατούν να καταλάβουν δύο πράγματα: (α) τα σύνορα δεν έχουν σταματήσει ποτέ κανέναν, ούτε τα τείχη, αν αποφασίσει να τα περάσει. (β) έχουμε ηθική υποχρέωση απέναντι σε κάθε πρόσωπο ξεχωριστά – να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να απαλύνουμε τον πόνο, τη φτώχεια, την αθλιότητα, την απελπισία του. Να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε την ελευθερία και την ευημερία σε όλο τον πλανήτη.

* Για την άθλια απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, θα γράψω άλλη φορά (δείτε στα σχόλια). Κάθε μέρα που περνά εξευτελίζουν τις αρχές της Αμερικανικής Δημοκρατίας, ακόμα και τις αρχές του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Ντροπή τους!
* Ο Αριστείδης Χατζής ειναι Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και θεωρίας θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών